ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Στο κατάμεστο από κόσμο αμφιθέατρο Αντώνης Τρίτσης του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, 2024 ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Φιλοσοφίας που έχει καθιερωθεί από την UNESCO. Την εκδήλωση διοργάνωσαν με επιτυχία το  Εργαστήριο Φιλοσοφίας και Τέχνης του ΕΚΠΑ, ο  Οργανισμός Νεολαίας και Άθλησης του Δήμου Αθηναίων - ΟΠΑΝΔΑ & ο Παγκόσμιος Φιλοσοφικός Ιστός (δημιούργημα της συγγραφέως - μουσικολόγου Όλγας Κανελλοπούλου-Ντινοδήμου). Δεκατρείς Καθηγητές/τριες, συγγραφείς κι ερευνητές/τριες συζήτησαν για τη Ζωή, τον Έρωτα και το Θάνατο στη φιλοσοφία. Το θέμα της ημερίδας, εμπνευσμένο από τη διδακτορική διατριβή της Ευαγγελίας Μαραγγιανού - Προέδρου της επιστημονικής επιτροπής (1990, Université de Lille III, L’amour et la mort chez Platon et ses interprètes), πυροδότησε τόσο τα ερευνητικά όσο και τα στοχαστικά και καλλιτεχνικά δρώμενα που παρουσίασαν οι συμμετέχοντες/ουσες με πάθος και παρρησία.
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των περισσότερων ομιλητών (Μαραγγιανού, Λεύκα, Ψαρρός, Γ. Ηλιόπουλος) προσέλκυσαν το πλατωνικό συμπόσιο και τις βαθμίδες του περιεχόμενου της έννοιας του έρωτα που απέδωσε ο αρχαίος φιλόσοφος με τα λόγια του Σωκράτη και των συνδαιτημόνων του στον περίφημο διάλογο. Κάθε ομιλητής/τρια ανέπτυξε διαφορετικά το θέμα δίνοντας ενδιαφέρουσες ιστορικές, βαθυψυχολογικές και πολλαπλές ερμηνευτικές προσεγγίσεις τόσο στο πλαίσιο της αρχαίας γραμματείας, όσο και στην νεότερη φιλοσοφία. Οι απόψεις του Schopenhauer για τις ερωτικές σχέσεις με την απαξιωτική θέση της γυναίκας (από τον Π. Ηλιόπουλο), η συγκινητική μνημόνευση της Λίζυς-Ελένης Λασσιθιωτάκη ως αναφορά στη φιλία της με τον Sartre και αφορμή να θιγεί η υπέρτατη αξία της φιλικότητας και η σημασία της αγάπης (Ποταμιάνου) και η σύνδεση του έρωτα με την αριστοτελική θεωρία της ψυχής σε σχέση με την έννοια της ευδαιμονίας (Πανταζάκος) εμπλούτισαν τις διερευνήσεις και συζητήσεις στην αίθουσα, στις οποίες συμμετείχαν ανοικτά πολλοί  τόσο δια ζώσης όσο και από την ψηφιακή πλατφόρμα Zoom.
Ξεχωριστή σημασία είχε η θεατροφιλολογική ανάλυση των ευριπίδειων ηρωίδων από τη Γιόλα Αργυροπούλου με έμφαση στη Φαίδρα του Ιππόλυτου στεφανηφόρου και στις κυρίαρχες θεότητες Άρτεμι-Αφροδίτη που στην αδήριτη σύγκρουσή τους οδηγούν τα δύο τραγικά πρόσωπα στο θάνατο. Eπίσης ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η από στήθους αντιμετώπιση των τριών θεματικών εννοιών - Ζωή/έρωτας/θάνατος - στον ορίζοντα των ανησυχιών και αναγκών του σύγχρονου ανθρώπου από τον αισθαντικό ομιλητή Αντώνη Παπαρίζο.
Με αναφορά στο πρόσφατο συγγραφικό πόνημα του Δημήτρη Λαμπρέλλη  Ζωή Θάνατος - μη αναπαράσταση τελετουργία: από τη Νέκυια του Ομήρου στις Βάκχες του Ευριπίδη (εκδόσεις Παπαζήση, 2021), δόθηκαν το στίγμα και η έμπνευση για να τεθεί εκ νέου η σχέση ανθρώπου φύσης ως το μέγα διακύβευμα της σύγχρονης ανθρωπολογικής κρίσης. Έτσι, το πρωινό της Κυριακής 24 Νοεμβρίου αναδείχθηκε και πλούσιο σε στοχασμό, αλλά και σε συναισθήματα. Συναισθήματα που κορυφώθηκαν από τη χοροθεατρική παρέμβαση της Ομάδας μελέτης αρχαίας όρχησης του θεάτρου Δόρα Στράτου με τη συνοδεία της μουσικής των μεγάλων μουσικών μας - Γιάννη Μαρκόπουλου και Μάνου Χατζηδάκι. Ο θάνατος της φύσης από την άκριτη βιομηχανική ανάπτυξη (Ο εφιάλτης της Περσεφόνης σε στίχο Νίκου Γκάτσου με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη) και η υποσχόμενη αναγέννηση της ειρηνικής επαναστατικής πνοής του Ζαβαρακατρανέμια (σε στίχο Άκου Δασκαλόπουλου με τον αξέχαστο Νίκο Ξυλούρη) υπογραμμίστηκαν από τη χορογραφική παράταξη των μελών της όρχησης σε φόντο μαυρόασπρων πέπλων και φορεσιών, σε καλλιτεχνική επιμέλεια της Ιωάννας Μάστορα. Οι ορχηστικές ερμηνείες συνδύασαν σύγχρονα και παραδοσιακά στοιχεία με έντονο συμβολισμό.
Η τεχνική υποστήριξη από πλευράς ΟΠΑΝΔΑ θεωρούμε ότι ήταν εξαίρετη, ενώ δόθηκαν δεκάδες βεβαιώσεις παρακολούθησης σε όσους και όσες το ζήτησαν. 
Να πούμε και του χρόνου σε μια συγκυρία όπου οι σκιές του κλονισμένου πολιτισμού μας πέφτουν βαριές στις καρδιές μας και μας κάνουν να στραφούμε προς τη φιλοσοφία, μαζί με την αλληλεγγύη και την μόρφωση.
Και του χρόνου...

Άννα Λάζου

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Φιλοσοφίας, Διευθύντρια του «Εργαστηρίου Φιλοσοφίας και Τέχνης»

Δείτε μία πρώτη καταγραφή των ομιλιών της ημερίδας εδώ.